Wanda en Ernst spelen in de sneeuw met hun ouders en grootouders (02:00); © privé-archief Ernst Verduin
Wanda met broer Ernst
Juni 1938 in de tuin
Wanda is Joods, maar niet-religieus. Met de Bussumse afdeling van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN) gaat ze vaak weekenden naar het landgoed Kolland, in de buurt van Utrecht. Niet alleen de natuur, ook de jongens van de NJN hebben haar grote belangstelling, vooral Kees. Hij is al wat ouder.
In januari 1942 beginnen de nazi’s alle Joden in het westen van Nederland samen te drijven in drie zogenaamd ‘Joodse wijken‘ in Amsterdam. In april moeten ook de Verduins verhuizen. De dameshoedenfabriek van Wanda’s vader en oom is onteigend. Het gezin Verduin kan van huis ruilen met een niet-Joodse medewerker van de hoedenfabriek (die de fabriek gaat leiden) en komt te wonen op een etage aan de Zuider Amstellaan (tegenwoordig: Rooseveltlaan).
Tot het najaar van 1941 zit Wanda op het Baarnsch Lyceum en haar twee jaar jongere broer Ernst op de IVO (Individueel Voortgezet Onderwijs). Dan mogen ze niet meer naar hun eigen school en gaan naar het door de gemeente Amsterdam opgerichte lyceum voor Joodse leerlingen, waarop ook Anne Frank zit.
Aanvankelijk kan Wanda nog reizen en gaat ze geregeld naar Bussum en Kolland. Ze doet dat gewoon, al had ze er volgens een op 7 november 1941 door de nazi’s uitgevaardigde maatregel eigenlijk toestemming voor moeten vragen. Ondanks de uitstapjes begint Wanda’s relatie met haar vrienden van de NJN te verwateren. Op 15 april 1942 schrijft ze in haar dagboek: “Ik weet ’t niet meer, ik voel de band tussen mij en de jongens verdwijnen. En toch mag dat niet.”
Op 5 juni 1942 wordt een volledig reisverbod voor Joden van kracht. Wanda begint op 14 juni een briefwisseling met Els Nieuwenhuijzen. Els komt haar ook geregeld in Amsterdam opzoeken. Ook andere NJN-leden ziet Wanda nog af en toe, maar de afstand met hen groeit.
De omstandigheden en de stortvloed van anti-Joodse maatregelen veranderen Wanda razendsnel van een vrolijke en altijd wel verliefde puber in een terneergeslagen en angstige, veel te vroeg volwassen vrouw.
